Çocuklarda Parmak Ucunda Yürüme

Parmak ucunda yürüme nedir?

Parmak ucunda yürüme, özellikle gelişme çağındaki çocuklarda görülen, topuğun yerle temas etmediği parmakların ucuna basarak yürüme şeklidir. Çocuklarda görülme sıklığı yüzde 2 ile 5 arasındadır. Parmak ucu yürüme sürekli olabildiği gibi bazı çocuklarda ara sıra parmak ucu yürüme şeklinde de görülebilmektedir.

Çocuklarda parmak ucu yürüme nedir?

2 yaşından erişkinlik dönemine kadar görülen parmak ucu yürümeye çocukta parmak ucu yürüme denilmektedir. Parmak ucu yürümenin en sık görüldüğü ve doktora en çok başvurduğu yaş grubu çocuklardır.

Çocuklarda parmak ucunda yürüme normal midir?

Anormal yürümeyi değerlendirmek için önce normal yürüyüşü bilmek gerekmektedir. Bebekler, genel olarak 10 ila 18 aylık olduklarında desteksiz yürümeye başlarlar. Çocuğun normal erişkin gibi bir yürümeye kavuşması 7 yaşında tamamlanır.

Bebeklerde yürüme şekli erişkin yürüme şekline göre farklıdır. Bebeğin çocukluk dönemine geçişiyle motor fonksiyonları yani hareket kabiliyeti gelişir ve yürümesi normalleşir. Örneğin bebekler dizler kırık, ayak bileğini geriye fazla çekmeden, kısa ve sık adımlı yürürler. Bu halk arasında “paytak paytak” yürüme şeklinde ifade edilir.

Yürümeye başladıktan hemen sonraki dönemde gözlenen yürüme şekli 2 yaşından sonra büyük oranda değişir. Bu sebepten dolayı yürümenin başlaması ile erken dönemde görülen farklı yürüme şekilleri ve parmak ucu yürüme normal olabilmektedir. Bunun dışında, çocuk yürümeye başladıktan sonra ailenin ve çevresinin gözlemlediği farklı ve anormal bir yürüyüş şekli varsa çocuk mutlaka bir Ortopedi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Özetle; parmak ucu yürüme, çocuğun yürümeye yeni başladığı dönemde normal olabilmektedir fakat bunun normal bir yürüme olduğuna bir uzman doktor karar vermelidir.

Parmak ucu yürüme nedenleri nelerdir?

Parmak ucunda yürümenin sebepleri çok geniş bir yelpazededir. Parmak ucunda yürümesi olan çocuk çok dikkatli değerlendirmelidir. Detaylı bir öykü ve detaylı fizik muayene çok önemlidir. Parmak ucu yürüme sebebi kas ve sinir sistemi ile alakalı olabilir veya ortopedik bir hastalığa bağlı gelişebilir. Parmak ucu yürümeye sebep olan durumlar aşağıdaki tabloda özetlenmektedir.

Parmak ucunda yürümeye sebep olan diğer bir durum Otizmdir. Otizmde görülen parmak ucu yürüme sonradan aşil tendon kısalığına sebep olabilmektedir.

Parmak ucu yürüme olan çocukta acilen doktora başvurulması gereken durumlar ise şunlardır;

• Tek taraflı parmak ucu yürüme
• Çocuğun hareketlerinin gelişiminde gecikme
• Prematürite (erken doğum) öyküsü
• Doğum sonrası travma veya hastalık öyküsü
• Ani başlayan parmak ucu yürüme ve topallama
• Ani başlayan idrar ve büyük tuvalet kaçırma

Parmak ucu yürüme olan çocukta önemli muayene bulguları şunlardır;

• Makrosefali veya mikrosefali
• Belde çukurlaşma veya kıllanma artışı
• Reflekslerde artış, patolojik refleksler
• Hızlı ilerleyen skolyoz (omurga eğriliği)
• Parmak ucu yürüme harici yürüyüş bozuklukları ve hareket anomalileri

Parmak ucu yürümesi olan çocukta pozitif muayene bulguları olması durumunda istenebilecek tetkikler şunlardır;

• Etkilenen bölgenin ve komşu eklemlerin röntgenleri
• Beyin MR
• Omurilik MR

Parmak ucu yürümenin sebebi bulunamazsa buna idiyopatik yani sebebi bilinmeyen parmak ucu yürüme denir. Bu durum habitüel parmak ucu yürüme olarak da adlandırılabilir. Sebebi bilinmeyen parmak ucu yürüme tanısını koymak için hastanın fizik muayene bulgularının ve görüntüleme bulgularının tamamen normal olması gerekmektedir. İdiyopatik parmak ucu yürüme çoğunlukla kendiliğinden düzelir fakat bazı çocuklarda aşil tendon kısalığı ve kas gerginliğine yol açarak kalıcı olabilmektedir. Sebebi bilinmeyen parmak ucu yürümesi olan çocukta sadece takip mi gerekeceği yoksa daha ileri bir tedavi mi uygulanacağına çocuk ortopedisi uzmanı karar vermelidir.

Bebeklerde parmak ucu yürüme nedir?

Bebeklik dönemi, doğumdan itibaren ilk 2 yılı kapsayan dönemdir. Bu dönemde görülen parmak ucu yürüme bebeğin ilk yürümeye başlaması ile başlayabilir veya yürümeye başladıktan sonra da gelişebilir. Bebeğin parmak ucu yürüme öyküsü, doğum öyküsü, aile öyküsü, kas ve eklem muayenesi, sinir muayenesi parmak ucu yürümenin değerlendirilmesinde çok önemlidir.

Bebekler ne zaman düzgün yürür?

Bebeğin yürümeye başladıktan sonraki tipik yürüyüşü 2 yaşından sonra büyük oranda normalleşir. Fakat yürümenin gelişmesi çocukluk dönemi boyunca sürer ve erişkin gibi yürüme yaklaşık 7 yaşında tamamlanmaktadır.

Bebeklerde parmak ucu yürüme nasıl düzelir?

Bebekte parmak ucu yürüme mevcutsa detaylı bir doğum öyküsü, bebeklik dönemi öyküsü ve aile öyküsü alınmalıdır. Fizik muayene sonucu ve görüntüleme sonuçları normalse, yukarıda bahsettiğimiz acil durumlar yoksa sadece takip bile çoğu zaman yeterlidir. Aile bu durumun geçici olabileceği konusunda ve başvurmaları gereken durumlar konusunda bilgilendirilmelidir. Parmak ucu yürümesi olan bebekte çocukluk döneminde hala parmak ucu yürümede düzelme görülmezse daha ileri tedavi seçeneklerine geçilebilir.

Parmak ucunda yürüme nasıl düzelir?

Parmak ucu yürüme kas ve sinir kaynaklı bir hastalık sebebiyle oluşuyorsa tedavide ilk basamak egzersiz, ortez (cihaz) tedavisi ve fizik tedavidir. Erken dönemde uygulanacak cihaz tedavisi ve fizik tedavinin amacı eklem katılığı gelişmesini engellemek ve ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırmaktır.

Parmak ucu yürümeye sebep olan aşil tendon gerginliği ayak bileği eklemi hareketine göre tedavi edilebilir. Ayak bileğinin geriye doğru hareketi (dorsifleksiyon) hiç yoksa hatta ayak bileği 0 derece normal basış pozisyonuna hiç gelmiyorsa cerrahi tedavi gerekebilir. Ayak bileğinin 0 derecede olduğu durumlarda seri alçılama uygulanabilir. Seri alçılama tedavisi cilt hassasiyeti, ödem ve hasta uyum zorluğu sebebiyle çoğu zaman tercih edilmez. Bunun yerine cihaz tedavisi ve fizik tedavi çoğu zaman uygulanmaktadır. Cihaz tedavisi ve fizik tedavinin başarısız olduğu durumlarda cerrahi tedavi gerekebilmektedir. Parmak ucu yürümesi olan çocukta tedavi seçeneği aşil hastalığın şiddetine, çocuğun yaşına ve daha önce uygulanan tedavilere bağımlıdır.

Parmak ucu yürüme egzersizleri

Daha hafif düzeyde aşil gerginliği ve hareket kısıtlılığı olan çocuklarda fizik tedavi ile beraber veya tek başına egzersiz tedavisi verilebilir. Parmak ucu yürümeye sebep olan aşil tendon gerginliği; germe egzersizleri, denge egzersizleri ve manuel terapi ile tedavi edilebilir. Parmak ucu yürümesi olan çocukta hangi egzersizin uygun olduğuna karar verildikten sonra ev egzersizleri başlanabilir.

Parmak ucu yürümesi olan çocukta uygulanacak egzersizler şunlardır;

• Çocuk uzanırken dizler uzanmış pozisyonda ve dizler bükük pozisyonda ayak bileğini geriye doğru çekerek germe (Resim 1).

Resim 1- Ayak bileğini geriye doğru hareket ettirerek aşil tendon germe egzersizi

• Çömelme ve çömelerek yürüme ve oyun oynama egzersizleri (Resim 2)

Resim 2- Çömelme ve çömelirken çocuğun ayağının yere tam temas etmesi parmak ucu yürümenin tedavisinde çok önemli ve pratik uygulanan bir egzersizdir.

• Topukların üzerinde penguen yürüyüşü egzersizi (Resim 3).

Resim 3- Ayakları geriye çekerek topuk üstünde yürüme egzersizi.

Parmak ucu yürümede fizik tedavi

Parmak ucu yürümesi olan çocukta erken dönemde çocuğun yaşı küçükken başlanan fizik tedavinin sonuçları ileri yaştaki çocukta başlanan fizik tedaviye göre daha başarılıdır. Erken dönemde başlanan fizik tedavi çoğu hastada ameliyatla tedavi gereksinimini ortadan kaldırır ve parmak ucu yürümenin düzelmesini sağlar. Ev egzersizlerinin dışında fizik tedavide gevşetme ve kuvvetlendirme egzersizleri, manuel terapi, kinezyoterapi, cihaz tedavisi, gece cihaz tedavisi, denge egzersizleri uygulanmaktadır.