Pes Ekinovarus
Doç.Dr.Yalkın ÇAMURCU
Pes Equinovarus Nedir: Belirtileri, Sebepleri ve Tedavisi
Giriş
Yaygın olarak çarpık ayak olarak bilinen Pes Ekinovarus, dünya çapında her 1000 doğumdan yaklaşık 1'ini etkileyen doğuştan bir ayak şekil bozukluğudur. Bebeğin doğuştan ayağının içe ve aşağı doğru dönmesi eğer tedavi edilmezse gelecekte yürümeyi veya ayakta durmayı zorlaştırır.
Pes Ekinovarus Nedir?
Pes ekinovarus veya çarpık ayak, ayağın içe ve aşağıya doğru döndüğü bir doğumsal hastalıktır. Bu ayak şekil bozukluğu genellikle doğumda mevcuttur. Tek ayağı veya her iki ayağı da etkileyebilir. Etkilenen ayak daha kısadır, daha dardır ve genellikle aşağıya dönüktür ve topuk içe dönüktür. Ayak alttan bakıldığında kıvrımlı görünümdedir ve beraberinde baldır kası da az gelişmiş olabilir.
Pes Equinovarus'un Belirtileri Nelerdir?
- İçe ve aşağıya dönük bir ayak
- Daha kısa ve daha dar bir ayak
- Topuğu içe dönük bir ayak
- Bükülmüş bir ayak
- Az gelişmiş baldır kası
- Etkilenen ayak üzerinde yürüme veya ayakta durma zorluğu
Pes Equinovarus'un Nedenleri Nelerdir?
Pes Ekinovarusun kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğuna inanılmaktadır. Çarpık ayak gelişme olasılığını artırabilecek bazı risk faktörleri şunlardır:
Aile öyküsü: Yakın bir akrabada çarpık ayak varsa, gelişme olasılığı daha yüksektir.
Cinsiyet: Erkeklerin çarpık ayakla doğma olasılığı kızlardan iki kat daha fazladır.
Rahimdeki pozisyon: Makat pozisyonunda olan (ayakları önce) veya çevrelerinde azalmış miktarda amniyotik sıvı bulunan bebeklerin çarpık ayak olma olasılığı daha yüksektir.
Diğer tıbbi durumlar: Spina bifida gibi bazı nörolojik hastalıklar ve sendromlarda çarpık ayak gelişme olasılığını artırabilir.
Pes Ekinovarus Tedavisi
Pes ekinovarus tedavisinde Dünya çapında kabul görmüş tek tedavi yöntemi Ponseti yöntemidir. Pozisyonel pes ekinovarus denilen sert olmayan ve pasif olarak düzelebilen hafif şekil bozuklukları germe egzersizleri, özel ayakkabı veya ortez kullanımı ile tedavi edilebilir. Hemen her vakada tedavide ilk seçenek ameliyatsız tedavi olan alçılama tedavisidir.
Ameliyatsız tedavi seçenekleri:
Germe egzersizleri: Germe egzersizleri, ayağı kademeli olarak esnetmeye ve ayak ile ayak bileğinin konumunu düzeltmeye yardımcı olabilir.
Seri Alçılama: Seri alçılama, ayağı kademeli olarak doğru konuma getirmek için diz üstüne uzanan ardışık alçılamaları içerir.
Cihaz Tedavisi: Cihaz, ayağın düzeltilmiş konumunu korumaya yardımcı olmak için özel bir ayakkabı veya ortez giymeyi içerir.
Cerrahi tedavi seçenekleri:
Tenotomi: Tenotomi, ayağın aşağı doğru dönmesine neden olan aşil tendonun kesilmesini içerir. Bu, ayağın doğru konuma gelmesini sağlar.
Tendon Transferi: Şekil bozukluğuna sebep olan tendonu başka yere taşıyarak şekil bozukluğunun düzeltilmesini sağlar.
Osteotomi: Osteotomi, ayaktaki şekil bozukluğunu düzeltmek için ayaktaki kemiklerin kesilmesini ve şekil bozukluğunun düzeltilmesini içerir.
Füzyon: Füzyon, ayağın şekil bozukluğunu düzeltmek için ayaktaki kemiklerin birbirine kaynatılmasını içerir.
Pes Equinovarus Sonucu
Erken tanı ve tedavi ile pes ekinovarusun sonucu mükemmeldir. Çarpık ayak tedavisi gören çocukların çoğu normal bir şekilde yürüyebilir ve spor ve diğer fiziksel aktivitelere katılabilir. Bununla birlikte, özellikle nörolojik durumların eşlik ettiği bazı çocuklarda yetişkinliğe kadar cihaz veya özel ayakkabı kullanımı gerekebilir.
Sonuç
Pes equinovarus veya çarpık ayak, dünya çapında her 1000 doğumdan yaklaşık 1'ini etkileyen doğuştan bir deformitedir. Ayağın içe ve aşağıya doğru dönmesi eğer erkenden tedavi edilmezse gelecekte yürümeyi ve ayakta durmayı zorlaştırır. Çarpık ayağın kesin nedeni bilinmemektedir fakat Ponseti yöntemiyle başarıyla tedavi edilebilmektedir.